Thứ Tư, 31 tháng 10, 2007
Tết và chuyện bia rượu
Quà Tết cũng cần một chế tài
(VietNamNet) - Cấm hẳn việc biếu xén, quà cáp cấp trên trong dịp Tết là việc khó. Nhưng muốn nghĩa cử tốt đẹp đó không bị biến tướng thì cần có những quy định cụ thể và phù hợp với thực tế.
 |
| "Ngày Tết, những hộp quà sang trọng như thế này đã được luân phiên không biết bao nhiêu lần đến các shop quà tặng". Ảnh: TTO |
Công điện khẩn số 28 ngày 6/1/2005 của Thủ tướng Chính phủ về việc đón Tết Bính Tuất có đoạn: “... tổ chức đón Tết vui tươi, an toàn, lành mạnh và triệt để tiết kiệm; không tổ chức mang hoa, tiền, quà đến tặng tại cơ quan, nhà riêng cấp trên, lãnh đạo. Việc trích quỹ khen thưởng và các nguồn tài chính theo đúng chế độ tài chính hiện hành, công khai, minh bạch...”
Không ít người dân đón nhận công điện trên với một tinh thần hồ hởi. Bởi người đứng đầu Chính phủ khi nhắc đến việc chăm lo cái Tết cho người nghèo, cho những vùng đồng bào còn khó khăn vẫn không quên nhắc nhở một thông lệ xấu là mang quà Tết “trên mức tình cảm” đến cán bộ cấp trên mà thực chất là một mảnh đất tốt nuôi dưỡng tham nhũng. Nhưng cũng có ý kiến khác cho rằng, lại thêm một cục đá “ném ao bèo”. Bởi tinh thần đón Tết như vừa nói ở trên đã được người đứng đầu Chính phủ nhắc đến hàng chục lần. Song kết quả thì vẫn vậy, không những không hề giảm mà còn tăng mạnh.
Còn nhớ, cách đây mấy năm, vào dịp Tết, lãnh đạo thành phố H mỗi ông có một ô riêng, cơ quan nào có quà, tự động ném vào đó. Về nhận chức Chủ tịch thành phố, ông Chủ tịch hùng hồn tuyên bố:" Phần quà Tết của tôi sẽ kiểm kê để sung công quỹ".
Kết quả là, cái Tết năm đó, ngân sách thành phố thu được hơn hai tỷ đồng từ nguồn quà Tết của ông Chủ tịch liêm khiết. Nhưng rồi, sự việc này dường như bị chìm vào quên lãng. Dư luận băn khoăn và phán đoán theo hai hướng: thứ nhất, vì động thái dứt khoát đó mà các cơ quan, ban ngành từ bỏ ý định tặng quà vị chủ tịch nọ. Thứ hai, chuyện quà cáp vẫn “lối cũ ta về”, không những không giảm mà mỗi năm thêm tăng lên bội phần, theo tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế. Ông chủ tịch đáng kính kia đã từ bỏ hành động bị coi là rồ dại đáng bị lên án khi mới tò te nhậm chức. Tất nhiên, thực tế diễn ra theo hướng nào đến nay vẫn là một dấu hỏi bỏ ngỏ.
 |
| Với người Việt, đến thăm hỏi nhau ngày Tết cũng là để tỏ thái độ trân trọng, quý mến. Ảnh: Báo Nhân dân |
Năm ngoái, có dịp đến nhà một ông Bộ trưởng nổi tiếng là liêm khiết, tác giả đã được chứng kiến cảnh, tầng tầng lớp lớp quà biếu chất ngập cả cầu thang. Ông than phiền: "Không biết xử lý ra sao với đống quà này!".
Theo tập quán của người VN, Tết đến là dịp đoàn tụ, sum vầy, là dịp để những người thân hàn huyên, giãi bày tình cảm sau một năm vật lộn mưu sinh khó nhọc. Người ta đến nhà mình, có chút quà bày tỏ tấm lòng là chuyện khó từ chối. Nhưng quà thế nào lại là chuyện khác. Đằng sau gói quà là lòng thành hay một âm mưu? Sông sâu còn có kẻ dò, còn lòng người, đo làm sao đây?
Không ít vị quan chức có cùng tâm trạng với ông Bộ trưởng đáng kính trên, nhưng cũng không ít vị coi Tết là một dịp làm ăn.
Có ông Vụ trưởng nọ, nhận được tin báo bà mẹ già dưới quê ốm nặng, sống chết trong gang tấc. Đến nhà hỏi thăm, tôi không hy vọng được gặp ông, nhưng vẫn thấy ông điềm nhiên ngồi ở phòng khách. Tìm hiểu thêm được biết, Tết là cơ hội gỡ gạc sau một năm, giải quyết thủ tục cho bao nhiêu cơ quan, doanh nghiệp, một năm “trồng cấy” các mối quan hệ, giờ mới đến mùa thu hoạch. Biết tin, nhưng ông vấn không thể về quê thăm mẹ vào thời điểm tận thu này.
Từ bức công điện của Thủ tướng, để không bị coi là vi phạm, chuyện quà Tết được biến tướng một cách tinh vi hơn. Không một cơ quan nào lại đưa quà vào đúng dịp Tết mà hầu hết đều đưa quà trước Tết hoặc sau Tết.
Tôi hỏi bạn tôi, một doanh nhân: Tết nay ông chi cho quà cáp khoảng bao nhiêu? anh cho biết, công ty của anh không lớn, nên chi cho quà tết khiêm tốn thôi. Chỗ thân tình, mang tính chiến lược khoảng mươi ngàn đô, chỗ quan hệ lâu dài, lấy chỗ đi lại thường một vài ngàn, chuyên viên ở bộ khoảng một vài trăm, tuỳ theo tính chất mà liệu. Hỏi: Thủ tướng đã có chỉ thị cấm, ông chi như vậy là sai nguyên tắc, khi thanh tra phát hiện thì giải trình làm sao? trả lời: Trong hệ thống tài khoản kế toán, không có tài khoản nào có tên là “quà tết” cũng không ai dại gì lại hạch toán vào chi phí sản xuất và ghi rõ là tiền quà. Thường thì tiền được tính vào chi phí cho dự án, cho thưởng, cho hội thảo, cho cộng tác viên, có ngàn lẻ một cách biến tướng...
Doanh nghiệp làm ăn được, có quà Tết cho cấp trên đã đành, không ít doanh nghiệp trải qua một năm khốn khó, lời lãi không được bao nhiêu, thường xuyên nợ lương công nhân nhưng vì lệ làng, không chịu “thua chị kém em” cũng phải gồng mình lên, cắt xén từ các khoản chi tiêu eo hẹp để lo khoản quà Tết cho cấp trên. Một doanh nhân nói với tôi: Người ta có, mình không khó nghĩ lắm. Cả năm có ba ngày Tết, không quan tâm đến cấp trên thì những ngày khác người ta quan tâm đến mình sao được!
Có lẽ vì lý do này, chỉ thị cứ việc chỉ thị, còn quà Tết vẫn liên tục phát triển, vào dịp sắp tết, trên khắp mọi nẻo đường, từng đoàn xe sang trọng vẫn nối đuôi nhau đổ về Hà Nội. Thi thoảng, phát hiện thấy một vụ án kinh tế với những công trình xây dựng kém chất lượng, với những khoản đổ bể, thất thoát dăm bảy chục tỷ đồng, đứng trước vành móng ngựa, bị can mới hé lộ một phần của hành trình quà cáp.
Dư luận vẫn chưa quên một vụ án Lã Thị Kim Oanh, giám đốc công ty Hội chợ và triển lãm nông nghiệp ở Hà Nội. Để được duyệt những khoản vay cho các dự án, doanh nhân họ Lã đã chi cho việc quà cáp hàng chục tỷ đồng. Kết quả là sau năm năm làm giám đốc, doanh nghiệp này đã để lại một khoản thất thoát hơn 150 tỷ đồng mà hậu quả cho đến bây giờ vẫn chưa khắc phục xong.
Quà Tết cho quan chức không chỉ làm tha hoá cán bộ, làm đạo đức xã hội xuống cấp mà còn gián tiếp gây tổn hại cho nền kinh tế, vậy đâu là liều thuốc hữu hiệu để ngăn chặn tệ nạn này?
TS Nguyễn Văn Nam, thành viên Ban nghiên cứu của Thủ tướng Chính phủ cho biết: "Cần phải có một chế tài. Chúng ta đã có chỉ thị, nhưng chưa có một chế tài nào xử lý việc vi phạm chỉ thị ấy".
Trong mấy chục năm qua, khi các vụ án kinh tế được đưa ra ánh sáng, việc biếu xén mới bị tiết lộ. Chưa có trường hợp nào biếu xén, quà cáp “trên mức tình cảm” bị truy tố. Luật Tham nhũng mới được Quốc hội thông qua cũng chưa có một hạn mức nào về quà cáp được coi là quá mức, không phải khai báo. Luật Mỹ quy định, quà tặng trên 5 USD phải khai báo rõ nguồn gốc và phải nộp thuế thu nhập.
Còn ở ta, mặc dù dự luật chống tham nhũng đã được Quốc hội bàn cách đây 9 năm và việc lễ Tết đã được nhắc đến cách đây hơn chục năm nhưng chưa thấy một quan chức nào khai báo với cơ quan chức năng, rằng, năm nay trong số X túi quà của tôi, trong đó có Y túi quà là có tiền, trị giá hơn Z ngàn đô và tôi xin được sung công số tiền trên!
Sự giám sát của dư luận xã hội, của các cơ quan truyền thông, sự chuyển biến về ý thức, sự cải thiện chế độ thu nhập cho công chức là rất cần thiết, nhưng cùng với nó là những chế tài.
Cấm hẳn việc biếu xén, quà cáp cấp trên trong dịp Tết là việc khó. Nhưng muốn nghĩa cử tốt đẹp đó không bị biến tướng thì cần có những quy định cụ thể và phù hợp với thực tế hơn.
Đây cũng là một bước quan trọng trong việc minh bạch hoá nền kinh tế, đáp ứng nhu cầu của công cuộc hội nhập của đất nước.
- Phan Thế Hải
Quà Tết: Thị trường hoa Tết TP HCM khởi động
Còn 2 tuần nữa mới đến Tết Nguyên Đán nhưng thị trường hoa TP HCM đã nhộn nhịp khởi động. Các vườn kiểng, cửa hàng và công ty chuyên cung ứng hoa tươi đang tất bật chuẩn bị để tung ra những sản phẩm đặc sắc nhất.
 |
| Các hàng hoa tại chợ Bến Thành rực rỡ sắc màu mùa xuân phục vụ khách. Ảnh: An Nhơn. |
Do không gian nhà nhỏ hẹp, lại thiếu đất trồng nên ba ngày Tết hoa kiểng trong chậu rất được ưa chuộng tại TP HCM. Trên tuyến đường Nguyễn Trãi, khu vực phường 2 quận 5, những vườn hoa kiểng đều đang nhộn nhịp chào hàng. Sáng sớm và xế chiều, đặc biệt là khi thành phố lên đèn, chủ vườn hoa kiểng cho hẳn các chậu hoa tràn ra vỉa hè để trưng bày.
Tính đến ngày hôm nay, giá hoa kiểng tăng cao hơn ngày thường từ 5.000 đến 10.000 đồng/chậu. Tại các vườn hoa kiểng, một chậu hoa trung bình và nhỏ như cúc, cẩm chướng, sống đời, thạch thảo, hồng tỷ muội, huệ... dao động từ 20.000 đến 50.000 đồng/chậu. Những giống mới hoặc hoa nhập từ nước ngoài về giá có thể cao hơn tùy loại. Riêng các chậu kiểng có tạo hình hoặc các giống cây quý như địa lan, sứ... giá thấp nhất là 120.000 đồng, cao nhất có thể lên đến hàng triệu. Tuy nhiên những ngày cao điểm, tính từ 27 Tết trở đi giá sẽ tăng lên từ 20.000 đến 30.000 đồng/chậu. Các chủ vườn kiểng đều tự tin sẽ cung cấp đủ lượng hoa cho nhu cầu tại thành phố từ nay đến Tết.
 |
| Chậu hoa Tulip nhập từ Hà Lan đang được người Sài Gòn ưa chuộng. Ảnh: Dalat Hasfarm. |
Trong không khí khẩn trương, các cửa hàng, công ty hoa và các nhà vườn cũng chạy nước rút cho kế hoạch đánh mạnh vào thị trường hoa Tết. Nhà vườn Lan Việt (547 Nguyễn Thị Thập, quận 7, TP HCM) đã chuẩn bị sẵn nhiều loại hoa lan, đặc biệt là lan Hồ Điệp để phân phối cho các bạn hàng bán lẻ. Hệ thống cửa hàng hoa Memory & Love, F&L (Võ Văn Tần, quận 3), hàng loạt shop hoa trên đường Nguyễn Đình Chiểu, chợ Bến Thành và các siêu thị trong thành phố cũng bày hàng thật đẹp để chào khách.
Công ty hoa Dalat Hasfarm đã chuẩn bị hơn 2 triệu cành hoa và 100 nghìn chậu hoa trong những ngày Tết. Thậm chí để tăng tính cạnh tranh, Dalat Hasfarm còn tung ra nhiều giống hoa mới trong dịp Tết Đinh Hợi như: hồng Corvette, cúc Mona Lisa, lily Rialdo, tulip Hồng, tiểu quỳnh, lily, tulip...
Theo các chủ vườn kiểng và cửa hàng hoa, người thành phố ưa chuộng hoa tulip, lily và lan Hồ Điệp vì kiểu dáng đẹp, sang trọng, thời gian trưng bày được lâu và hương thơm đặc biệt. Mức giá hiện nay như sau: lyly 70.000 đồng/bó, Tulip 10.000 đồng/cành, lan Hồ Điệp từ 75.000 đến 95.000 đồng/chậu. Tuy nhiên theo các chuyên gia kinh doanh trong lĩnh vực hoa tươi, những ngày cận Tết giá các loại hoa này có thể tăng từ 30 đến 50%.
Mai và đào sẽ cao giá
 |
| Những gốc đào trong nhà vườn ở Đà Lạt. Ảnh: C.T.V. |
Khác với mọi năm, Tết Đinh Hợi đến muộn cộng thêm tiết trời thay đổi đột ngột, lại chịu ảnh hưởng sau cơn bão số 9 nên hoa mai mất mùa. Hầu như những nhà vườn các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long như Bến Tre, Tiền Giang, Vĩnh Long... đều gặp tình trạng mai vàng ở sớm. Vì thế, theo nhận định chung của nhiều nhà vườn chuyên nghiệp, giá mai sẽ lên rất cao. Hiện nay trên thị trường chủ yếu là mai Bến Tre và Bình Định. Theo thông tin từ mối lái thu gom mai, vì không có hàng nên giá mai sẽ tăng đột biến, có khả năng tăng gấp 3 lần so với năm ngoái. Hiện nay, trên thị trường một cây mai cao khoảng 40 cm đã lên đến 400.000 đồng/gốc. Riêng những cây mai to và đẹp thì giá vô chừng, từ một vài triệu lên đến hàng chục triệu.
Bên cạnh thế mạnh truyền thống của miền Nam là hoa mai, hoa đào cũng chiếm một thị phần rất lớn. Đa số đào có tại TP HCM là do các công ty hoa thu gom từ Hà Nội và Đà Lạt. Đào Hà Nội vẫn trội hơn về chất lượng, những cây đào tuyển, hoa to và nở đúng Tết có thể lên đến 1-2 triệu đồng. Trong khi đó, đào Đà Lạt loại thường giá từ 500 đến 1 triệu đồng. Tuy nhiên, các công ty thu gom đào về bán cho thành phố đều cho rằng, để mua được gốc đào đẹp, ít nhất cũng phải bỏ tiền triệu ra mới có.
Trong khi giá mai và đào tăng mạnh so với mọi năm, hoa tươi trở nên thắng thế vì giá rẻ và năng động. Các chuyên gia kinh doanh hoa tươi tại TP HCM nhận định: "Thị trường hoa tươi Việt Nam trong tương lai sẽ tăng trưởng mạnh, ít nhất là 20%, tỷ lệ thuận với sự tăng trưởng kinh tế. Vì thế người Việt Nam cùng với mức sống tăng dần đã bắt đầu có nhu cầu chơi hoa nhiều hơn trước đây".
Vũ Lê
Tết Nguyên đán
|
Tết Nguyên đán (Tết Cả) là lễ hội lớn nhất trong các lễ hội truyền thống Việt Nam từ hàng ngàn đời nay, là điểm giao thời giữa năm cũ và năm mới; giữa một chu kỳ vận hành của đất trời, vạn vật cỏ cây. Tết Nguyên đán Việt Nam từ buổi "khai thiên lập địa" đã tiềm tàng những giá trị nhân văn thể hiện mối quan hệ giữa con người với thiên nhiên, vũ trụ qua bốn mùa xuân-hạ-thu-đông và quan niêm "ơn trời mưa nắng phải thì" chân chất của người nông dân cày cấy ở Việt Nam... Tết còn là dịp để mọi người Việt Nam tưởng nhớ, tri tâm tổ tiên, nguồn cội; giao cảm nhân sinh trong quan hệ đạo lý (ăn quả nhờ kẻ trồng cây) và tình nghĩa xóm làng ...
Ông Táo hay thần bếp là người mục kích sự làm ăn của mọi nhà. Theo tập tục hàng năm ông Táo phải thu xếp lên trời vào ngày 23 tháng chạp để tâu bày mọi việc dưới trần thế với Ngọc Hoàng. Bởi thế nên, trong ngày này, mọi gia đình người Việt Nam đều làm mâm cơm đạm bạc tiễn đưa "ông Táo ". Ngày ông Táo về chầu trời được xem như ngày đầu tiên của Tết Nguyên đán. Sau khi tiễn đưa ông Táo người ta bắt đầu dọn dẹp nhà cửa, lau chùi đồ cúng ông bà tổ tiên, treo tranh, câu đối, và cắm hoa ở những nơi trang trọng để chuẩn bị đón tết.
Cùng với tranh (tranh dân gian, câu đối), hoa quả là yếu tố tinh thần cao quý thanh khiết của người Việt Nam trong những ngày đầu xuân. Miền Bắc có hoa Đào, miền Nam có hoa Mai, hoa Đào, hoa Mai tượng trưng cho phước lộc đầu xuân của mọi gia đình người Việt Nam. Ngoài cành Đào, cành Mai, mấy ngỳa tết người ta còn "chơi" thêm cây Quất chi chít trái vàng mọng, đặt ở phòng khách như biểu tượng cho sự sung mãn, may mắn, hạnh phúc...
Tết trên bàn thờ tổ tiên của mọi gia đình, ngoài các thứ bánh trái đều không thể thiếu mâm ngũ quả. Mâm ngũ quả ở miền Bắc thường gồm có nải chuối xanh, quả bưởi, quả cam (hoặc quít), hồng, quất. Còn ở miền Nam, mâm ngũ quả là dừa xiêm, mãng cầu, đu đủ, xoài xanh, nhành sung hoặc một loại trái cây khác. Ngũ quả là lộc của trời, tượng trưng cho ý niệm khát khao của con người vì sự đầy đủ, sung túc. Ngày Tết, dân tộc ta có nhiều phong tục hay, đáng được gọi là thuần phong như khai bút, khai canh, hái lộc, chúc tết, du xuân, mừng thọ... Từ trẻ tới già ai ai cũng biết, sau đây là một vài phong tục đáng được duy trì phát triển.
Tống cự nghênh tân: Cuối năm quét dọn sạch sẽ nhà cửa, sân ngõ, vứt bỏ những thứ rác rưởi, cùng làng xóm dọn dẹp nhà thờ, lau giặt, cắt tóc, may sắm quần áo mới, trang trí bàn thờ, lau chùi bàn ghế ấm chén và mọi thứ thức ăn vật dụng. Con cháu trong nhà từ phút giao thừa trở đi được nhắc nhở không được nghịch nghợm, cãi cọ nhau, không nói tục chửi bậy... anh chị, cha mẹ cũng không quở mắng, tra phạt con em, đối với ai cũng tay bắt mặt mừng, vui vẻ niềm nở, chúc nhau những điều tốt lành.
Hái lộc, xông nhà, chúc tết, mừng tuổi: Ai cũng hy vọng một năm mới tài lộc dồi dào, làm ăn thịnh vượng, mạnh khoẻ, thành đạt hơn năm cũ. Nhiều nhà tự đi hái lộc ở chốn đình chùa, nơi tôn nghiêm về nhà, tự xông nhà hay dặn trước người "nhẹ vía" mà mình thích đến xông nhà. Nhiều người không tin tục xông nhà nhưng cũng dè dặt, chưa dám đến nhà ai sớm, sợ trong năm mới gia đình người ta xảy ra chuyện gì không hay lại đổ tại mình "nặng vía". Chính vì vậy, sáng mùng Một lại ít khách.
Sau giao thừa có tục mừng tuổi chúc Tết. Trước hết con cháu mừng tuổi ông bà cha mẹ. Ông bà cũng chuẩn bị ít tiền để mừng tuổi con cháu trong nhà và con cháu hàng xóm láng giềng, bạn bè thân thích. Lời chúc tết thường là sức khoẻ, phát tài phát lộc, những người năm cũ gặp rủi ro thì động viên nhau "tai qua nạn khỏi" hay "của đi thay người" nghĩa là trong cái hoạ cũng tìm thấy cái phúc, hướng về sự tốt lành. Nhưng nhìn chung trong những ngày đầu năm, người ta thường kiêng không nói tới điều rủi ro hoặc xấu xa.
Phong tục ta ngày Tết việc biếu quà Tết, tỏ ân nghĩa tình cảm, học trò tết thầy giáo, bệnh nhân tết thầy thuốc, con rể tết bố mẹ vợ... quà biếu, quà tết không đánh giá theo giá thị trường. Nhưng cũng đừng nên gò bó câu nệ sẽ hạn chế tình cảm: không có quà ngại không đến...
Ở nước ta, vào dịp đầu xuân thường tổ chức mừng thọ lục tuần, thất tuần, bát tuần, cửu tuần... tính theo tuổi mụ. Ngày Tết ngày Xuân cũng là dịp mọi người đang rảnh rỗi, con cháu tụ tập đông vui.
Cũng vào dịp đầu Xuân, người có chức tước khai ấn, học trò, sĩ phu khai bút, nhà nông khai canh, người buôn bán mở hàng lấy ngày. Sĩ, Nông, Công, Thương "Tứ dân bách nghệ" của dân tộc ta vốn cần cù, ai cũng muốn năm mới vận hội hành thông, làm ăn suôn sẻ. Sau ngày mùng Một, dù có mải vui tết cũng chọn ngày "Khai nghề", "Làm lấy ngày". Nếu như mùng Một tốt thì chiều mùng Một bắt đầu. Riêng khai bút thì giao thừa xong, chọn giờ Hoàng đạo không kể mùng Một là ngày tốt hay xấu. Người thợ thủ công nếu chưa ai thuê mướn đầu năm thì cũng tự làm cho gia đình một sản phẩm, một dụng cụ gì đó. Người buôn bán, vì ai cũng chọn ngày tốt nên phiên chợ đầu xuân vẫn đông, mặc dầu người bán chỉ bán lấy lệ, người đi chợ phần lớn là đi chơi xuân.
Cờ bạc: Ngày xưa các gia đình có nề nếp quanh năm cấm đoán con cháu không được cờ bạc rượu chè nhưng trong dịp tết, nhất là tối 28, 29; gia đình quây quần bên nồi bánh chưng thì người bố cho phép vui chơi. Tam cúc, cờ gánh, cờ nhảy, cờ tướng, kiệu, chắn, tổ tôm... ai thích trò nào chơi trò ấy. Đến lễ khai hạ, tiễn đưa gia tiên, coi như hết Tết thì xé bộ tam cúc, thu bàn cờ tướng, cất bộ tổ tôm hoặc đốt luôn hoá vàng.
Vì sao có tục kiêng hót rác đổ đi trong ba ngày Tết: Trong "Sưu thần ký" có chuyện người lái buôn tên là Âu Minh đi qua hồ Thanh Thảo được thuỷ thần cho một con hầu tên là Như Nguyên, đem về nhà được vài năm thì giàu to. Một hôm, nhân ngày mùng Một Tết, Âu Minh đánh nó, nó chui vào đống rác mà biến mất, từ đó nhà Âu Minh lại nghèo đi. Kể từ đó kiêng không hót rác ngày Tết.